Opoes . . . die zijn allang uit de tèèd en dè komt nie alleen dur heure leeftijd. Dè zegde nie mur tege ouwere mense. Tegenworrig zegge de klèènkender oma, dè klinkt ôk nie zo oud
Mar wij zin vruuger opoe tegen oma’s. Tussen opoe en oma zit een groot verschil. Ut was nie alleen de naom die aanders was, ze zagen ur ok heel aanders uit, Mistal waare ze in het zwart gekleed en droege unne baaie rok . Binnenshèùs hadde ze daor aaltij unne grijze schort meej un heel fijn figuurke over aon.
As e zondags te voet noar de kerk ginge, want de was vruuger de gewonte, ginge ze heel freet. Un kapotje (des unne hoed) op durre kop en durre biste maantel oan, die bekaand tot aon de grond hing. In der hand un tas, zonder tas waarde nie compleet. Ge moest er freet uitzien, op zun zondags.. Hedde oot un oma gezien meej unne zwarte lange jas oan en unne hoed op?
Un oma van teegesworrig die heej un broek aon en vlotte kleere en die zêûrgt er vur dè dur haor goed zit. Moar zo’n oma heb ik nooit gehad.
De gouwe Bruiloft
Ons opoe, die hiette Jaans en onze opa Kees. Hij was unne goeie meens, mar ons opoe die wies wè ze woo. Die had de broek aon zumme mar zeggen en dè wil zegge de zij de spil was woar ut amol om draaide, des toch netjes gezeej niewaor.
Ut is nie alleen de naom die anders was, bij ons opoe konde ôk heel aandere dinge doen. Ze wonde achteraon in de Hasseltstraat, dichtbij de Hasseltse kapel. Ze heej ôk nog in de boerderij gewond van Jan Vermeer, vlakbij bekker van Rooij. Doar hee ze ôk der gouwe bruiloft gevierd, mar toen was ik nog heel klein.
Die gouwe bruiloft, dè was wel een groot fist en dè werd thèùs gevierd in de stal. Het was zomer en de koeien stonden in de waai. De stal was goed geschuurd en himmel versierd. Ook de vurgevel van huis was himmaol bedekt mee groen en papiere blommen . In een sjieke auto werd het gouwe paor ‘s mèrgeens naor de kerk gebrocht. Vur die zwarte luxe auto liepe kènder uit de buurt en kleinkènder in witte jurkskes, die hadde pas dur communnie gedaon. De rest van de familie ging tevoet aachter dieje auto aon. In de kerk werd un mis gedaon meej drie heere, om den Heer daor bove te danken vur alle goeds dè tie gegeve hà. Dank vur diej kènder en klèènkènder en degge toch zo oud hed meuge worre. Dè was wel ut minstenste wè ge kond doen.
En nao de mis wir op dezelfde menier noar huis. In de stal stond de koffietaoffel gedekt, lekker royaol. Verse koffie en lekkere verse broojkes meej roomboter en goej beleg. Vrouwe uit de buurt hielpen meej om te zurge dè niemand iets te kort kwaam. We hadde hil dun dag fist. De aller kleinste mochte overdag even kome en dan wir op tèèd naor huis. ‘s Middags was‘t receptie. Unne hille hoop meense kwaame flieciteere. Daor waren de gistelijke ök bij, pestoor Tervooren, kapelaon Verrijt en kapelaon Verweij. Die kwamen net as iedereen gewoon op de fiets.
Der werd bier geschonken en borreltjes gedronken en dikke sigaren utgedèèld, want dè hurde bè un fist. Ze kregen ôk nog un héél schoon kedoo van de kènder. Hullieje buurman, die hiette toevallig ôk Kees, ha un schôôn schilderij geschilderd van‘t hèùs in’t Haaiend waor ze irst gewond hadde. Ja, echt waor, ‘t was heel schoon. Ze wonde toen in dè stuk, over ut kanaol. Doar vuuraon woonde Jantje Hendriks en Jaans en Kees woonde in ut leste huis aon de linkerkaant. Aon de rechterkaant stonde trouwens himmaol gin huis. Ons opoe lèèft niemer, mar dur schilderij is ur nog steeds.
Bij ons opoe
Ons opoe die had un boerebedrèèf of zo as wij op school geleerd hadde, un gemengd bedrijf. Drie koeie in de stal en twee vèèrekes in de kooi, un waai meej un perd er in, unne buunder meej rogge en unne èkker meej èèrepel. Natuurlijk has ze ôk kieppe meej unne haon, want waor moeste aanders die aajer vandaon komme.
Mar de was nog nie alles, ze had ok nog tweej zoons Kees en Willem, die wiese we wèèreke was. Die zaten noot stil. Bovendien had opoe ôk unne hil kroost meejhelpers, allemoal vrijwilligers.
As ge bij ons opoe gingt speule, had’de altij prèès. Want zo gauw as ge den èèrf op kwaamt loope, had ze oe al gezien en riep ze: “Kom us harrus”. Dan waarde de klos en konde un kerwaaike vur der doen, zô as mangelpeeje snije om de koej te voejure of die biste te drinken geven of unne kolenkit vullen. In de keuken stond un platte buiskachel. Un schoon zwart glimmende geval met chroom beslag. Zodra het kouwer werd, ging die aon. Op de voet van die plattebuis stond unne gietijzerenbol en as ut echt koud was, dan stokte ze die kachel zo hard dè dieje bol roodgloeiend werd. Die kachel braande hil den dag. Boven op die kachel stond ok aaltij ne waoterketel, mistal aachteraon. Unne geiser of zo moest toen nog uitgevonden worre, mar er was wel aaltij werm waoter, vur thee, koffie of dun afwaas. Om te koken hadde ze ôk toen al un gasstel, un gietijzeren frame meej twee gaspitten dè op den aonrecht stond, mar dè wier alleen mar zomers gebreukt natuurlijk.
Lekker speule
Op den èèrf bij ons opoe was het leuk om te speule. In de tuin stond unne perzikboom. Da0r kwaame van die groote perzike aon. Merketons zeej opoe daor tegen. Daor mochte nie aon komen tegen de teed dè ze rèèp begonnen te worre. Maar wie kon daor afblèève? Ge kont er leuk verstoppertje speule in de lods waor ‘s nachts die auto’s stonden en oe èège verbèrgen aachter dieje musterd of aachter die hoope zaand. Un héél leuke plek was die houte gierkiest. Ge klomt er in en dan de deksel ur wir op. As ge daor in ging zitten vonde ze oe noot. Mar hoe lang hiel dè vol?
Meej perd en kèèr
As ge vruuger boer waard, dan waarde zonder dège der èèrig in had ôk vrachtrijer. Want unne boer ha un pèrd en un kèèr en meer hadde dan ok nie nodig om unne overhuis te doen of wè stenen te kunnen haole bij de steenoven bij Teurlings op den Dongensweg.
‘T is waor dè transportbedrèève van tegenwoordig, vruuger allemaol boeren waren. Dè kunde er naauw niemer aon afzien.
Wanneer in dieje tèèd unne wèver grond nodig hâ vur zijn huiske, dan ging ie naor unne boer toe en vroeg om gêel zand. Nou die wies van wanten en hij naor de haaj. Die boere werre slaopend rijk, want emmaol op roete dan wies dè perd precies hoe ut moes loope en dieje boer mar sloape op die kèèr. Mar aon’t einde van de rit wier ie wakker en moest er afgerekend worre.
As ge ging verhuizen dan was dè precies ut zelfde alleen dan sliep ie nie.
De rit duurde wel veul langer, want bij elk café moest er gestopt worre en gepruufd.
Toch aanders
In dieje tèèd waren de wenters nog koud en viel en d’ur sneuw. As’t lang genoeg gevroore had, konde schotse op het kanaol. De zomer was heel werm. De zwaoluwe vlogen in de lucht en nestelde zich in un zelf gemaokt nestjes van strooi en slêek onder de dakgeut of ergens in de schuur. De mussen bouwde der nistje onder de dakpannen van het hèùs of ut schop.
Unne boer meej un pèrd en un platte kèèr was heel normaol op straat. Heel rustig ging zo’n span vurbij, terwijl de hoeve op de staotkaaje kletterde. Onder die kèèr hing unne bak aon kettingen heen en weer te slingeren. Hoast bestond nog niet. Strondpikkers zaten midden op de weg om te kèèken of in hetgene dè perd net had loaten valle, ôk vur hun nog iets te eten waar. Ze tolde over elkaar hene om mar ut isrte te zèèn en ut miste hebben.
In augustus moest er geoogst worre. Burenhulp was toe nog heel normal. Der werd un perd geleend en un maaimesjien en iedereen moes meej naor de ekker om het koore te maaien. Vur ieder werd brood meej spek en un fles wèèrme thee meegenome, mar tegen de tèèd dè ge honger had, was die natuurlijk lauw. Meej de haand werre die schoven gebonden en in ruiters gezet, schôôn op un rijke. Naor un paor daoge drêûg, ginge we mee den vrachtwaoge terug naor den ekker om de kooreschove bij elkaar te rijen in unne schelft. Eén man stond op de auto en den aandere gaaf meer ne hooivurk de schoven aan. Mee dè verzamelen van ruiter naar ruiter heb ik wel autorije geleerd. Heel zachtjes moeste die koppeling op laote kome. Didde dè nie, dan sloeg de motor aaf of degene die op den auto stond ging meej unne schok plat natuurlijk. Enkele weken nadien werd er gedorse en wir moest jan en alleman opdraove om het graon in die zakke te krèège en die pakken strooi te stappelen. Die zakke meej graon ginge naor de zulder bij ons opoe. Ze werde daor leeg geschud en verspraaid over de zolder om verder te dröge. Hil dieje zulder laag dan vol. Om broei en schimmel te voorkomen, moest die korrels geregeld worden omgezet. Mar meej dè graon, kwaame ok de mèùze. Die kwamen ôk bij ‘s opoe op zulder speule en hadde daor fist. Ons opoe is al lang uit de tèèd. Ze is altij gezond gewist en der kènder hebben er goed vur gezürgd tot ut lest toe.
Het laand wè ze toen verbouwde is allang gin laand mir. Zôo is ôk dur huis allang afgebroken, ut is allemaol industrieterrein geworre. Ut Heiend van vruuger , daor vènde nauw niks mir van terug. Un herinnering is gevangen tussen vier latten en hangt on de muur.